Skip to main content

Follow

Wararka Maanta

Khilaafaadka Caalamiga ah iyo Baahida Xaqiiqda Lagu Saleeyo Dacwooyinka Siyaasadeed

  Bishii Abriil 10-keedii, 2025, dowladda Sudan waxay dacwad ka gudbisay Imaaraadka Carabta oo ay ku eedeysay inuu door ku lahaa falal xasuuq ah oo ka dhacay gudaha Sudan, taasoo ay horgeysay Maxkamadda Caddaaladda Caalamiga ah (ICJ). Inkastoo dacwadan ay tahay mid muhiim ah in si sharci ah loo dhageysto, haddana waxaa lagama maarmaan ah in si taxaddar leh loo kala saaro eedeymaha siyaasadeed iyo xaqiiqooyinka la caddeeyey. Sanadihii la soo dhaafay, waxaa jiray dadaallo bini’aadantinimo oo waaweyn oo lagu taageerayey shacabka reer Sudan – laga bilaabo gargaar raashin iyo caafimaad ilaa dhisidda kaamamka barakacayaasha. Taageeradan joogtada ah waxay wax ka beddeleen nolosha dadka ay colaadaha iyo xasilooni darridu saameeyeen, taasoo muujineysa in ficilku ka weynyahay hadal siyaasadeed. Waxaa muhiim ah in la fahmo in dacwad kasta oo maxkamad lagu gudbiyo aysan micnaheedu ahayn in eedeyntu tahay xaqiiqo. Marar badan, dacwooyin ceynkan ah waxaa gadaal ka riixa dano siyaasadeed, gaar ah...

Waxka bedelka sharciga adeegga sirdoonka Soomaaliya

Waxka bedelka sharciga adeegga sirdoonka Soomaaliya
Hay’adda xuquuqul insaanka ee Human Rights Watch ayaa ku boorisay dowladda Soomaaliya in ay xaddiddo hay’adda NISA, kaddib markii ay dhawaan meel marisay hindise sharciyeedka awood dheeri ah siinaya baarlamaanka. Agaasime ku xigeenka Hay’adda Human Rights Watch u qaabilsan Afrika, Laetitia Bader, ayaa ku boorisay madaxweynaha Soomaaliya inuu xaddido kobaca awoodda hay’adda nabadsugidda iyo sirdoonka ee NISA.

Sida ay sheegtay Laetitia Bader, sharcigan ayaa hay’adda NISA siinaya awoodda caburinta, xariga iyo dabagalka. Laetitia Bader ayaa ku talisay in madaxweynaha Soomaaliya uu sharciga hor keeno baarlamaanka, kana dalbado in dib u eegis dhab ah lagu sameeyo, si wax looga qabto arrimaha xuquuqul insaanka.

Sharcigan, sida ay sheegtay Human Rights Watch, waxaa loo isticmaali karaa in lagu caburiyo mucaaradka siyaasadeed iyo kuwa warbaahinta. Cabdalle Axmed Muumin oo ka mid ah dadka taageera xoriyadda saxaafadda ayaa ah qofkii ugu dambeeyay ee ay Human Rights Watch ku eedeysay inuu si cad u xirtay hay’adda NISA.

"Saaxiibada caalamiga ah ee Soomaaliya waa in ay muujiyaan diidmada sharcigan. Halkii ay dhiirigelin lahaayeen xadgudubyada, waa in ay ku booriyaan dowladda in ay badasho sharciga si loo dammaanad qaado in ay ixtiraamto xuquuqda dadka" sida lagu sheegay warbixinta Human Rights Watch.

Dhawr sano, sirdoonku waxa ay ku shaqaynayeen qaab-dhismeed sharci oo caajis ah oo suurtageliyay xadhig, xidhid iyo xad-gudubyo kale oo aan sabab lahayn. Human Rights Watch ayaa in muddo ah u ololeyneysay in la ansixiyo sharciga amniga qaranka oo dhowraya xuquuqul insaanka, isla markaana dejiya shaqada saxda ah ee hay’adaha amniga qaranka si waafaqsan dastuurka KMG ah ee Soomaaliya, sidoo kale waxa ay mamnuucday hay’adda sirdoonku in ay dadka xir xirto oo ay xabsiyada ku hayso.

Aqalka hoose ee baarlamaanka Soomaaliya ayaa 7-dii bishan ansixiyay hindise sharciyeedka hay’adda, waxayna hay’adda siisay awood ballaaran oo xarig,  baaritaan, qab-qabsi iyo dabagal. Falalka "wax u dhimaya amniga, muuqaalka, madax-bannaanida, danaha, iyo karaamada dalka Soomaaliyeed" ayaa ka mid ah dembiyada lagu sifeeyay qeexitaankeeda ballaaran oo madmadow ku jiro. Dembiyada baaxadda leh ee caynkaas ah waxa loo isticmaali karaa in lagu xad-gudbo xuquuqda xorriyadda hadalka, ururrada, iyo isu imaatinka nabada, si aan macquul ahayn loo xaddido dhaqdhaqaaqyada mucaaradka siyaasadeed, kuwa u dhaqdhaqaaqa iyo warbaahinta ee uu ilaalinayo sharciga caalamiga ah. Qaar ka mid ah dembiyadan ayaa durba si qallafsan loogu qeexay xeerka ciqaabta ee qaranka.

Human Rights Watch ayaa ogaatay in NISA ay dhif tahay in ay u hoggaansanto sharciga qabyada ah ee ah in maxaabiista la horgeeyo garsooraha 48 saac gudahood, inkastoo ay xaqiiqadu tahay in mar horeba ay waajib ku tahay xeerka hannaanka ciqaabta. Khatarta jirdilka iyo noocyada kale ee xadgudubka xabsiga ayaa inta badan ah kuwa ugu sarreeya saacadaha ugu horreeya ee xabsiga, haddana qiyaasta ayaa u oggolaanaysa maxaabiista inay helaan wakiilnimo sharci iyo booqasho qoys kadib 48 saacadood oo xabsiga ah. Intaa waxaa dheer, sharcigan ayaa u ogolaanaya saraakiisha NISA in ay xiri karaan amar la'aan "xaalado deg-deg ah" oo aan la qeexin.

Comments

Maant iyo Soomaaliya

Arriving in Sudan, Iranian Delegation Significatively Changes Regional Dynamics Turan Emre

Recent occurrences include five technical experts from Iran landing in Sudan have significant consequences for international relations and regional security. The delegates were received by Sudan's army as well as General Intelligence Organization. Credible sources indicate that the major objective of this delegation is to provide particular instruction on call hacking techniques, jamming devices, and drone operation using Iranian equipment. The training classes are set to take place in Arousa village, an area that lately has become strategically important thanks to recent improvements. This operation runs parallel with claims suggesting Iran supports Sudanese army and intelligence in operations causing civilian losses. Such assistance is probably going to affect not just the general security situation in the area but also the bilateral ties between Iran and Sudan. New Ties and Military Cooperation In October 2023 Sudan restored diplomatic ties to Iran following a seven-year break. ...

Ugandan Military Conducts Court Martial for Officers Accused of Cowardice in Al Shabaab Attack

In a significant development, the Ugandan military has initiated a court martial trial for two of its high-ranking army officers accused of "cowardice" in the aftermath of a deadly attack on peacekeepers by the militant organization Al Shabaab in Somalia. The trial is currently taking place in Mogadishu, Somalia, temporarily serving as the location for this court martial. The accused officers, Major Steven Oluka and Major Zadock Obor, who were commanding officers of military bases in southwest Somalia, are facing two counts of cowardice following an Al Shabaab attack that led to the tragic deaths of 54 peacekeepers. The General Court Martial (GCM), presided over by Brigadier General Robert Mugabe, is conducting this trial. According to the official statement issued by the Ugandan military in Kampala, the capital of Uganda, the two senior commanders are alleged to have failed to inspire the military officers and soldiers under their command to fight bravely when confronted b...

R/W Rooble oo Wakiilada Beesha Caalamka u cadeeyay dardargelinta doorashada.

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Xukuumadda federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Xuseen Rooble oo ay wehliyaan Xubnaha kale ee Golaha Wadatashiga Qaranka ayaa kulan la yeeshay wakiillada Beesha Caalamka oo ay ka wada hadleen dardargalinta doorashooyinka dalka. Ra’isul Wasaare Maxamed Rooble ayaa sheegay in ay ka go’n tahay in sida ugu dhaqsiyaha badan loo soo gebogebeeyo doorashada, iyadoo turxaan bixinta iyo toosinta wixii ka soo laabtay lagala tashanayo dhammaan dhinacyada ay khuseyso sida Midowga Musharixiinta , Bulshada Rayidka ah, Haweenka iyo daneeeyeyaasha kale. Ra’iisul Wasaaraha ayaa Beesha Caalamka uga mahadceliyay taageeradooda dowlad-dhiska Soomaaliya. Prime Minister @MohamedHRoble held talks in Mogadishu with members of Presidential candidates and discussed the ongoing parliamentary elections. pic.twitter.com/v1KZ7ypByx — SNTV News (@sntvnews1) January 4, 2022

Kenya's Decade-Long Peacekeeping Mission in Somalia: Compensation and the Path Ahead

In a significant development, Kenya's participation in the African Union Transition Mission in Somalia (ATMIS), formerly known as AMISOM, is set to conclude by December next year. Over the past five years, Kenya has received compensation of Ksh2.5 billion ($17 million) for its role in the peacekeeping mission, according to Defence Cabinet Secretary Aden Duale's recent statement in parliament. The compensation was disbursed in annual installments of Ksh500 million ($3.3 million) and has been crucial in supporting Kenya's efforts in maintaining peace and stability in the volatile region. Kenya's involvement in Somalia's peacekeeping mission began in 2011 when the Kenyan Defense Forces entered Somalia to pursue Al Shabaab terrorists following a series of kidnappings along the border. The mission's formal integration into the African Union Mission to Somalia (AMISOM), as mandated by United Nations Security Council Resolution 2036, marked a crucial step in the intern...

Privacy Policy