Jarmalku waxa uu Kenya, Ethiopia, Somalia, iyo Sudan ugu deeqay €25 million oo wax looga qabanayo macluusha.
Dowladda Jarmalka ayaa hay’adda UN-Food and Agriculture Organisation siisay lacag dhan Sh3.5 bilyan oo shilinka dalka ah si ay ugu gargaarto bulshooyinka ku nool afar waddan oo ku yaalla bariga Afrika oo ay abaaro ka jiraan.
Lacagahan, sida ay sheegtay FAO, waxa ay ilaalin
doontaa soona celin doontaa hab-nololeedkii bulshooyinka ay abaaruhu saameeyeen
ee Kenya, Ethiopia, Somalia, iyo Sudan iyadoo la siinayo cunto iyo agabyo iyo
adeegyo kale oo lagama maarmaan ah. Lacagtaas, Itoobiya waxay heli doontaa €7
milyan (Sh1 bilyan), Kenya €6.5 milyan (Sh928 milyan), Soomaaliya €7.5 milyan
(Sh1.07 bilyan) iyo Suudaan €4 milyan (Sh571 milyan).
In ka badan 22 milyan oo qof oo ku nool koonfurta
Itoobiya, Kenya, iyo Soomaaliya waxay u baahan yihiin gargaar cunto oo
bini'aadantinimo oo degdeg ah taasoo ka dhalatay abaaro daba dheeraaday oo
sannado badan ka jiray Bariga Afrika. (IPC Wajiga 3 ama ka sareeya). Taas waxaa
sabab u ah dalaggii oo gabay, xoolihii oo dhimanaya, iyo dadka oo ka barakacay
guud ahaan gobolka.
Tiradan waxaa ku jira in ka badan 96,000 oo qof oo
ku sugan Soomaaliya oo ku sugan masiibo (IPC Wajiga 5) iyo 2.6 milyan oo qof oo
xaalad degdeg ah (IPC Wajiga 4) ee Kenya iyo Soomaaliya. Mustaqbalku wali waxa
uu u muuqdaa mid mugdi ah, waxaana jira walaac isa soo taraya oo ku saabsan
hoos u dhaca roobabka Geeska Afrika inta lagu jiro xilliga roobabka ee March
ilaa May.
Si kastaba ha ahaatee, iyada oo aan loo eegin
waxqabadka xilli-roobaadka ee soo socda, ka soo kabashada abaarta baaxadda leh
ayaa qaadan doonta sannado, waxaana la filayaa in baahiyaha gargaarka
bini'aadantinimo ay sii ahaan doonaan kuwo aad u sarreeya inta lagu jiro 2023.
Aagga ayaa hadda la kulma xaalad abaareed oo saddexaad oo daran. toban sano,
sida uu sheegay Agaasimaha FAO Rein Paulsen oo ka tirsan Xafiiska Gurmadka iyo
Adkeysiga.
Waxay qarka u saaran tahay masiibo haddaan gargaarka
bini'aadanti aan si degdeg ah kor loogu qaadin lana joogteyn. Waqti xasaasi ah
oo sidan oo kale ah, Paulsen wuxuu yiri, "Waxaan uga mahadcelineynaa
dowladda Jarmalka gacan ka geysata wax-ka-qabashada abaaraha ee FAO ee Bariga
Afrika."
Si loo badbaadiyo dadka gaajada oo si weyn loo
kordhiyo maalgashiga iyo siyaasadaha lagu dhimayo khatarta masiibada iyo
dhisidda adkeysiga, xaaladda hadda jirta waxay muujineysaa baahida degdegga ah
ee gargaarka bini'aadantinimo in loo bixiyo si baaxad leh oo joogto ah. Waa in
aan xoogga saarno sida ay muhiim ugu tahay beeruhu si loo hubiyo in dadka
gobolka deggan ay helaan mustaqbal wax ku ool ah.
Deegaan ay horay uga jirtay xaalad cunto yari ah oo aad u sareysa, wuxuu ku andacoodey in abaarta, qiimaha cuntada oo qaali ah, helitaan la'aanta biyaha, nadaafadda iyo adeegyada caafimaadka ay xaaladda uga sii darayaan. Paulsen waxa uu ku andacoodey in iyada oo kor loo qaadayo helitaanka cuntada degdega ah ee bulshooyinka miyiga ah, xaqiijinta iyo dib u soo celinta habnololeedyada, isla markaana si degdeg ah u suurtagelinaya isku filnaansho, maalgelinta cusubi ay ka dhigan tahay qayb weyn oo lagu dhimayo saamaynta abaarta ee sugnaanta cuntada iyo hab-nololeedyada.
Iyada oo qayb ka ah hindisaha, FAO waxay u
isticmaali doontaa barnaamijyadeeda Cash+ inay si shuruud la'aan ah ugu
wareejiso lacagta caddaanka ah qoysaska miyiga ah ee ay haysato haqab-beelka
cuntada, taasoo u oggolaanaysa qoysaska inay iska bixiyaan waxyaabaha daruuriga
ah sida cuntada, daryeelka caafimaadka, iyo waxbarashada. Iyadoo la siinayo
beeralayda xirmooyinka gargaarka beeraha, qaybta dheeriga ah ee xirmada lacagta
caddaanka ah waxay higsaneysaa inay ilaaliso hab-nololeedyada oo ay awood u
yeelato isku-tiirsanaanta wax-soo-saarka cuntada iyo nafaqada.
Xirmooyinka waxaa ka mid noqon doona bacriminta,
quudinta xoolaha, abuurka, agabka, adeegyada la kabo, iyo kaalmada gaadiidka
biyaha ee xoola-dhaqatada. Iyadoo la fulinayo farsamooyin-beeradeed oo
caqli-gal ah, FAO waxay ka caawinaysaa beeralayda Bariga Afrika kaliya maaha
inay yareeyaan saamaynta isbeddelka cimilada laakiin sidoo kale inay si wax ku
ool ah ula qabsadaan saamaynta abaarta soo noqnoqda ee gobolka.
Comments
Post a Comment