Waxaa meel wanaagsan u socda wada xaajoodka la doonayo in Soomaaliya lagu soo daro Bulshada Bariga Afrika
Ku dhawaad kow iyo toban sano ka dib codsigii ugu horeeyay ee Muqdisho ee ogolaanshaha, Soomaaliya waxay noqon doontaa xubinta ugu cusub ee Bulshada Bariga Afrika (EAC) haddii wada xaajoodku guulaysto. Sida laga soo xigtay ilo-wareedyada, wada-xaajoodyadu waxay si weyn u horumariyeen marxaladda wada-xaajoodka, waxayna albaabada u fureen soo-jeedinno u oggolaanaya Soomaaliya inay ku biirto kooxda siddeedaad, ka dib Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo (DRC), oo si rasmi ah ugu biirtay Abriil 2022.
Sebtember 5, 2023, doodaha bilaabmay talaadadii
usbuucii hore ayaa soo xidhmi doona. Wada xaajoodku wuxuu ku dhamaan doonaa
warbixin loo gudbin doono golaha wasiirada EAC, sarkaal sare ayaa u sheegay The
Standard. Markay tixgaliyaan warbixinta, wasiirradu waxay soo jeedin doonaan
talooyin ku aaddan shirka madaxda EAC.
"Shirka, maaha Golaha Wasiirada ama kooxda wada
xaajoodka, ayaa leh awoodda go'aan ka gaarista in qaran cusub lagu soo daro
Beesha," ayuu yiri sarkaalku. Wada-xaajoodyada waxaa ka mid ah Golaha
Sharci-dejinta ee Bariga Afrika, Maxkamadda Cadaaladda ee Bariga Afrika,
Xoghaynta EAC, iyo kuwa u dhigma oo ka socda Jamhuuriyadda Federaalka
Soomaaliya.
Beesha Bariga Afrika, ASALs iyo Wasiirka Horumarinta
Gobolka Rebecca Miano ayaa sheegtay in wadahadallada ay u dhacayaan sida ku cad
dardaarankii Shir Madaxeedka 22aad ee aan caadiga ahayn. Kaabayaasha
dhaqaalaha, qaybaha bulshada iyo wax soo saarka, hay'adaha, sharciga,
siyaasadda, iyo arrimaha dhaqaalaha iyo ganacsiga ayaa ah mawduucyada ugu
muhiimsan ee laga doodayo inta lagu guda jiro gorgortanka.
Sida laga soo xigtay Miano, "Ogolaanshaha
Soomaaliya waxa uu keeni doonaa suuq weyn oo la ballaariyey kaas oo wax weyn ka
tari doona ganacsiga gaarka loo leeyahay, laftirkiisuna waa guul weyn oo laga
gaaray geeddi-socodka is-dhexgalka."
Colaadda iyo xasillooni darrada ka jirta dalkan yar
ee Geeska Afrika ee hay’aduhu ka dhisan yihiin awgeed, codsigii Soomaaliya ee
ku biiridda bulshada waa la diiday sannadkii 2012-kii. Ka dib, Janaayo 25,
2023, EAC waxay bilawday hawlgal xaqiijin ah oo lagu qiimaynayo diyaargarowga
Soomaaliya.
Kaliya wadamada buuxiya shuruudaha lagu sheegay
heshiiskii 1999 ee aasaasida bulshada bariga Afrika ayaa xaq u leh inay ku
biiraan ururka. Ixtiraamka qiyamka aasaasiga ah ee dimuquraadiyadda, maamul
hufan, ku dhaqanka sharciga, ilaalinta xuquuqda aadanaha iyo xorriyaadka kale
ee madaniga ah ayaa ka mid ah.
Kenya iyo Soomaaliya waxay xuduud ka leeyihiin
dhanka bari. Xidhiidh adag oo taariikhi ah, luqadeed, dhaqaale, iyo
dhaqan-bulsho ayaa ka dhex jira qaranka iyo mid kasta oo ka mid ah Dawladaha
Iskaashiga EAC.
Wadanku waa inuu xuduud la wadaagaa ugu yaraan hal
waddan oo xubin ka ah si uu xaq ugu yeesho gelitaanka EAC. Intaa waxaa dheer,
qaranku wuxuu u baahan yahay hay'ado dimuqraadi ah oo adag si loo aqbalo
kudlad.
Go'aanka aqbalaada Soomaaliya wuxuu ballaarin doonaa
baaxadda juqraafiga ee EAC, wuxuu taageeri doonaa dadaallada Soomaaliya ee lagu
xoojinayo mawqifkeeda dhaqaale iyo diblomaasiyadeed ee caalamiga ah, waxayna
fududeyn doontaa horumarinta dhaqaalaha buluugga ah ee qaranka.
Koox ka kooban toddobo waddan oo kala ah Kenya,
Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo, Tanzania, Burundi, Rwanda, South Sudan,
iyo Uganda—ayaa u safray Soomaaliya horaantii sanadkan si ay u qiimeeyaan
diyaargarowga dalka. Intaa ka dib, kooxdu waxay baadhay siyaasadaha,
qorshayaasha, barnaamijyada, qaab-dhismeedka hay'adaha iyo sharciga ee
Soomaaliya iyo sidoo kale dhinacyada wada shaqayneed ee ay la leedahay EAC.
Soomaaliya waxa ay ka faa’iidaysan doontaa
mashaariicda kaabayaasha dhaqaalaha ee gobollada, sida waddooyinka, jidadka
tareenada, iyo shabakadaha korontada, sida uu sheegay xoghayaha guud ee EAC
Peter Mathuki.
Gaba gabadii, wuxuu yiri, "mashaariicdan waxay
ujeedadoodu tahay in lagu taageero horumarinta dhaqaalaha Soomaaliya iyo
is-dhexgalka iyada oo kor loo qaadayo ganacsiga gobolka, hagaajinta isku xirka,
iyo kor u qaadista isku xirka gaadiidka."
Comments
Post a Comment