Skip to main content

Follow

Wararka Maanta

Somalia Waxay Xoojinaysaa Xiriirka Caalamiga ah: Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud oo Guddoomay Warqadaha Danjirayaal Cusub

  Tallaabo muhiim ah oo lagu xoojinayo xiriirka caalamiga ah ee Soomaaliya ayaa maanta ka dhacday Madaxtooyada Qaranka, Villa Soomaaliya, halkaas oo Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud , uu si rasmi ah ugala wareegay warqadaha aqoonsiga ee sideed danjire oo cusub oo aan deganeyn dalka. Xafladda rasmiga ah waxay muujinaysaa ballaarinta xiriirka diblomaasiyadeed ee Soomaaliya la leedahay la-hawlgalayaasha muhiimka ah ee ka kala socda Afrika, Aasiya, Yurub, iyo Ameerika. 🤝 Kuuriyada Diblomaasiyadda Cusub Sideedan danjire ayaa soo bandhigay warqadahooda, taasoo calaamad u ah bilowga rasmiga ah ee howlahooda diblomaasiyadeed ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya. Kooxdan kala duwan waxay matalayaan dalal ay Soomaaliya doonayso inay xoojiso xiriirka laba geesoodka ah ee dhinacyada dhaqaalaha, siyaasadda, iyo amniga. Danjirayaasha cusub ee uu qaabilay Madaxweynaha ayaa kala ah: Masar: Mudane Maxamed Salaax Qashta Indooniisiya: Mudane Wettja...

Xiisadaha Sii Kordhaya ee Tigray: Itoobiya ma Qarka u Saaran Tahay Dagaal Kale?

 


Xiisado siyaasadeed iyo dhaqdhaqaaqyo ciidan ayaa mar kale cirka isku sii shareeray gobolka Tigray ee waqooyiga Itoobiya, taasoo keentay cabsi laga qabo in mar kale la galo dagaal cusub, markan lala galay Eritrea. Dagaalkii hore ee socday intii u dhaxeysay 2020-2022 ayaa sababay dhimashada in ka badan 600,000 oo qof, barakaca malaayiin shacab ah, iyo burbur baahsan. Inkastoo heshiis nabadeed la gaaray bishii November 2022, haddana xiisadaha ma aysan dhammaanin, waxaana hadda muuqata rajo xumo hor leh.

Kala Qeybsanaanta TPLF iyo Saamaynteeda

Mid ka mid ah waxyaabaha hurinaya xiisadda ayaa ah khilaafka ka dhex jira TPLF, xisbigii horey u maamulayay Itoobiya, oo hadda u kala jabay labo garab. Garab ka mid ah ayaa lagu eedeeyay inuu xiriir la leeyahay dowladda Eritrea, taasoo sii xumeysay xaaladda. Madaxweynaha ku-meelgaarka ah ee Tigray, Getachew Reda, ayaa dowladda federaalka ka codsaday inay farageliso, isaga oo ku eedeeyay Eritrea in ay taageerayso garabka kale ee TPLF ee uu hoggaamiyo Debretsion Gebremichael.

Khilaafkan gudaha ah ayaa horseeday jahwareer badan, iyada oo shacabka Tigray ay niyad jabeen, maadaama ay arkeen hoggaankooda oo ku mashquulsan loollan awood, halkii ay wax ka qaban lahaayeen arrimaha muhiimka ah sida dib u dhiska iyo ka saarka ciidanka Eritrea ee weli ku sugan gobolka.

Xiriirka Itoobiya & Eritrea iyo Loolanka Badda Cas

Xiisadaha sii kordhaya ma ahan oo kaliya kuwa gudaha Tigray, balse waxay sidoo kale salka ku hayaan xiriirka Itoobiya iyo Eritrea. Ra’iisul Wasaare Abiy Ahmed wuxuu marar badan sheegay in Itoobiya aysan aqbali karin inay sii ahaato dal aan lahayn dekad. Damaca Itoobiya ee helitaanka badda, gaar ahaan Badda Cas, ayaa dhaliyay walaac weyn oo ay Eritrea ka qabto jiritaanka Itoobiya ee gobolka.

Eritrea oo markii hore la safneyd Itoobiya intii lagu guda jiray dagaalkii Tigray, ayaa hadda la sheegaya inay xidhiidh dhow la sameysaneyso dalal ay ka mid yihiin Masar iyo Soomaaliya si ay isaga difaacdo damaca Itoobiya. Xogaha la helayo ayaa tilmaamaya in Eritrea ay kor u qaaday dhaq-dhaqaaqyadeeda ciidan ee xadka ay la wadaagto Itoobiya, taasoo sii xumeyn karta xaaladda amni ee gobolka.

Diblomaasiyadda iyo Rajada Nabadda

Inkasta oo Ra’iisul Wasaare Abiy uu dhowaan sheegay in Itoobiya aysan dooneyn dagaal kale, haddana dhaqdhaqaaqyada ciidan ee ka socda Tigray iyo xuduudda Eritrea waxay muujinayaan in xaaladdu aad u kacsan tahay. Hadalka uu dhawaan ka jeediyay baarlamaanka Itoobiya, oo uu ku sheegay in diblomaasiyaddu tahay xalka kaliya, ayaa muujinaya inuu ka warqabo khatarta dagaal kale.

Si kastaba ha ahaatee, haddii khilaafka TPLF sii xoogeysto, Eritrea ay sii waddo faragelinta Tigray, iyo haddii Itoobiya ay ku adkeysato damaceeda Badda Cas, waxay xaaladdu noqon kartaa mid kicisa dagaal hor leh.

Saamaynta Gobolka iyo Faragelinta Dibadda

Haddii dagaal cusub qarxo, wuxuu saameyn ku yeelan doonaa guud ahaan Geeska Afrika. Sudan oo hadda la daalaa dhaceysa dagaal sokeeye, Soomaaliya oo weli dagaal kula jirta Al-Shabaab, iyo xiriirka murugsan ee Itoobiya la leedahay Somaliland, ayaa dhamaantood sii adkeynaya jawiga siyaasadeed ee gobolka.

Dalal ay ka mid yihiin Imaaraadka Carabta iyo Sucuudiga ayaa sidoo kale indhaha ku haya xaaladda, iyaga oo laga yaabo inay door ka ciyaaraan dhinaca ay taageerayaan, si ay u difaacdaan danahooda gobolka.

Gunaanad

Su’aasha ugu weyn ee taagan ayaa ah: ma jiro dagaal kale oo Itoobiya wajaheysa? In kasta oo ay jiraan dadaallo diblomaasiyadeed, haddana khilaafyada gudaha ee Tigray, damaca Itoobiya ee Badda Cas, iyo xiisadda sii xumaaneysa ee kala dhaxeysa Eritrea waxay muujinayaan halis aad u weyn.

Si looga fogaado dagaal hor leh, waa in la xoojiyo wada-hadalka, lagana fogaado xasaradaha siyaasadeed iyo faragelinta dibadda. Haddii dhinacyadu isku dayaan inay xal nabadeed raadiyaan, waxay suurtagal noqon kartaa in laga hortago burbur hor leh.

Laakiin haddii wax laga qaban waayo xasaradda hadda taagan, Itoobiya waxay markale wajahaysaa khatar dagaal oo ragaadin kara xasilloonida gobolka oo dhan. Waqtigu waa mid xaddidan, go’aanka se waa mid ay tahay inay qaataan madaxda gobolka iyo dalalka gobolka oo dhan.

Comments

Maant iyo Soomaaliya

Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga Soomaaliya oo la hadley dhiggiisa Hungary, Péter Szijjártó iyo CornelFeruta, Xoghayaha Arrimaha Dibadda ee Wasaaradda Arrimaha Dibadda Romania

Wasiirka arrimaha dibadda iyo iskaashiga caalamiga ah ee Soomaaliya ayaa la hadlay dhiggiisa dalka Hungary, Péter Szijjártó. “Waxaa la helay ballan qaad ah in ardayda Soomaaliyeed ee waxbarashadooda Ukraine uu hakad galay in loo fidin doono in ay sii wataan waxbarashadooda Jaamacadaha Hungary oo hoy la siiyo” ayuu yiri Wasiirka. The FM @4rukun spoke with his Hungarian counterpart, Péter Szijjártó. “ Received reassurances that #Somali students whose studies in #Ukraine have been disrupted will be offered to continue their studies at #Hungarian universities with accommodation provided” the Minister said. pic.twitter.com/DbT11s41QY — SNTV News (@sntvnews1) March 2, 2022 Sidoo kale Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga Soomaaliya ayaa la hadley CornelFeruta, Xog-hayaha Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Romania. Waxay ka wada hadleen 40 qof oo Soomaali ah oo ka yimid Ukraine kuwaas oo yimid Romania, waxayna isku raaceen in loo ogolaado inay sii joogaan Romania oo...

Tensions Escalate as Talks Resume Between Somaliland and Federal Government

In a region marked by historical complexities and territorial disputes, the recent resumption of talks between the federal government and the breakaway territory of Somaliland has sparked new tensions. The discussions, hosted by President Ismail Omar Guelleh of Djibouti, aimed to navigate the delicate relationship between these entities. However, these talks faced strong opposition from President Said Abdullahi Deni of Puntland, a semi-autonomous region within Somalia's northern part. Denouncing the absence of Puntland in the discussions, Deni condemned the reopening of talks, highlighting the ongoing border disputes between Puntland and Somaliland as a significant point of contention. Since February, clashes between the Somaliland army and SSC-Khatumo forces have escalated, with both sides accusing each other of instigating fatal combat in Las Anod town. This protracted conflict has contributed to heightened tensions in the region and complicated the efforts toward resolution. Som...

African Forbes Magazine Honors 50 Most Influential and Powerful Women in the Continent

African Forbes Magazine has published its list of the 50 most important and powerful women in the continent. Celebrating women who are redefining the status quo on the continent and, in some cases, worldwide, the list includes media figures, businesswomen, artists, and political leaders. "They are reshaping history, closing inequalities, and pioneering new avenues of wealth creation and in turn, lifting others with them," says an editorial in the magazine's March issue unveiling the list. The following strong movers and shakers are among the 50 amazing women on the list; they keep using their voices and platforms to support economic opportunities, access to high-quality education, and the rights of girls and women. Bonang Matheba, Gauteng Once the list was out, 32-year-old Bonang Matheba tweeted, "From moghel to mogul." Popularized by Matheba's reality TV program Being Bonang, moghel is a South African slang term that roughly translates to homegirl. Mathe...

Puntland State Divided as SSC-Khatumo Seeks Separation

The High Court of Puntland State in Somalia recently issued a ruling that has reignited political tensions in the region. The Court upheld the decision of the Supreme Council of the SSC-Khatumo, a breakaway group within Puntland, to declare its independence from the state. This controversial move has cast uncertainty over the upcoming elections in Puntland, scheduled for January 8, 2024. Competing Claims to Sovereignty The SSC-Khatumo administration has long advocated for autonomy from Puntland, citing historical grievances and marginalization. The group claims to represent the interests of the Somali clans residing in the eastern portions of Puntland. The Puntland government, however, maintains that the SSC-Khatumo's claims are illegitimate and that the group's attempt to secede is unconstitutional. High Court Ruling Raises Concerns The High Court's decision to uphold the SSC-Khatumo's declaration of independence has created a complex legal and political situatio...

Privacy Policy