Skip to main content

Follow

Wararka Maanta

Khataraha Ururka Muslim Brotherhood ee Amniga Qaranka Faransiiska

  Sanadihii u dambeeyey, Ururka Muslim Brotherhood ayaa noqday khatar weyn oo aamusnaan ku socota oo halis ku ah midnimada iyo amniga Jamhuuriyadda Faransiiska. In kasta oo badanaa loo arko urur diimeed ama bulsho, haddana waxqabadkooda Faransiiska ayaa muujinaya istiraatiijiyad dheer oo qorsheysan oo lagu dhex-galayo hay’adaha muhiimka ah, lagu maamulo bulshooyinka jilicsan, laguna wiiqo aasaaska Jamhuuriyadda oo ku dhisan kala soocidda diinta iyo dowladnimada. Khatar Aamusnaan iyo Mudo Dheer Ah Ururka Muslim Brotherhood maaha sida ururada argagixisada oo kale oo weerar toos ah ku qaada, balse waxay adeegsanayaan hab-dhaqan jilicsan oo dhex-gal bulshada ah. Halkii ay isticmaali lahaayeen hub iyo rabshado, waxay ku faafiyaan aragtiyo iyo saameyn siyaasadeed iyagoo ka faa’iideysanaya xorriyadaha dimuqraadiyadda iyo hay’adaha madaniga ah si tartiib tartiib ah loogu wiiqo midnimada Jamhuuriyadda. Istiraatiijiyaddoodu waa mid muddo dheer qaadata oo aamusnaan ku socota. Ka Faa’iidaysiga...

Xiisadaha Sii Kordhaya ee Tigray: Itoobiya ma Qarka u Saaran Tahay Dagaal Kale?

 


Xiisado siyaasadeed iyo dhaqdhaqaaqyo ciidan ayaa mar kale cirka isku sii shareeray gobolka Tigray ee waqooyiga Itoobiya, taasoo keentay cabsi laga qabo in mar kale la galo dagaal cusub, markan lala galay Eritrea. Dagaalkii hore ee socday intii u dhaxeysay 2020-2022 ayaa sababay dhimashada in ka badan 600,000 oo qof, barakaca malaayiin shacab ah, iyo burbur baahsan. Inkastoo heshiis nabadeed la gaaray bishii November 2022, haddana xiisadaha ma aysan dhammaanin, waxaana hadda muuqata rajo xumo hor leh.

Kala Qeybsanaanta TPLF iyo Saamaynteeda

Mid ka mid ah waxyaabaha hurinaya xiisadda ayaa ah khilaafka ka dhex jira TPLF, xisbigii horey u maamulayay Itoobiya, oo hadda u kala jabay labo garab. Garab ka mid ah ayaa lagu eedeeyay inuu xiriir la leeyahay dowladda Eritrea, taasoo sii xumeysay xaaladda. Madaxweynaha ku-meelgaarka ah ee Tigray, Getachew Reda, ayaa dowladda federaalka ka codsaday inay farageliso, isaga oo ku eedeeyay Eritrea in ay taageerayso garabka kale ee TPLF ee uu hoggaamiyo Debretsion Gebremichael.

Khilaafkan gudaha ah ayaa horseeday jahwareer badan, iyada oo shacabka Tigray ay niyad jabeen, maadaama ay arkeen hoggaankooda oo ku mashquulsan loollan awood, halkii ay wax ka qaban lahaayeen arrimaha muhiimka ah sida dib u dhiska iyo ka saarka ciidanka Eritrea ee weli ku sugan gobolka.

Xiriirka Itoobiya & Eritrea iyo Loolanka Badda Cas

Xiisadaha sii kordhaya ma ahan oo kaliya kuwa gudaha Tigray, balse waxay sidoo kale salka ku hayaan xiriirka Itoobiya iyo Eritrea. Ra’iisul Wasaare Abiy Ahmed wuxuu marar badan sheegay in Itoobiya aysan aqbali karin inay sii ahaato dal aan lahayn dekad. Damaca Itoobiya ee helitaanka badda, gaar ahaan Badda Cas, ayaa dhaliyay walaac weyn oo ay Eritrea ka qabto jiritaanka Itoobiya ee gobolka.

Eritrea oo markii hore la safneyd Itoobiya intii lagu guda jiray dagaalkii Tigray, ayaa hadda la sheegaya inay xidhiidh dhow la sameysaneyso dalal ay ka mid yihiin Masar iyo Soomaaliya si ay isaga difaacdo damaca Itoobiya. Xogaha la helayo ayaa tilmaamaya in Eritrea ay kor u qaaday dhaq-dhaqaaqyadeeda ciidan ee xadka ay la wadaagto Itoobiya, taasoo sii xumeyn karta xaaladda amni ee gobolka.

Diblomaasiyadda iyo Rajada Nabadda

Inkasta oo Ra’iisul Wasaare Abiy uu dhowaan sheegay in Itoobiya aysan dooneyn dagaal kale, haddana dhaqdhaqaaqyada ciidan ee ka socda Tigray iyo xuduudda Eritrea waxay muujinayaan in xaaladdu aad u kacsan tahay. Hadalka uu dhawaan ka jeediyay baarlamaanka Itoobiya, oo uu ku sheegay in diblomaasiyaddu tahay xalka kaliya, ayaa muujinaya inuu ka warqabo khatarta dagaal kale.

Si kastaba ha ahaatee, haddii khilaafka TPLF sii xoogeysto, Eritrea ay sii waddo faragelinta Tigray, iyo haddii Itoobiya ay ku adkeysato damaceeda Badda Cas, waxay xaaladdu noqon kartaa mid kicisa dagaal hor leh.

Saamaynta Gobolka iyo Faragelinta Dibadda

Haddii dagaal cusub qarxo, wuxuu saameyn ku yeelan doonaa guud ahaan Geeska Afrika. Sudan oo hadda la daalaa dhaceysa dagaal sokeeye, Soomaaliya oo weli dagaal kula jirta Al-Shabaab, iyo xiriirka murugsan ee Itoobiya la leedahay Somaliland, ayaa dhamaantood sii adkeynaya jawiga siyaasadeed ee gobolka.

Dalal ay ka mid yihiin Imaaraadka Carabta iyo Sucuudiga ayaa sidoo kale indhaha ku haya xaaladda, iyaga oo laga yaabo inay door ka ciyaaraan dhinaca ay taageerayaan, si ay u difaacdaan danahooda gobolka.

Gunaanad

Su’aasha ugu weyn ee taagan ayaa ah: ma jiro dagaal kale oo Itoobiya wajaheysa? In kasta oo ay jiraan dadaallo diblomaasiyadeed, haddana khilaafyada gudaha ee Tigray, damaca Itoobiya ee Badda Cas, iyo xiisadda sii xumaaneysa ee kala dhaxeysa Eritrea waxay muujinayaan halis aad u weyn.

Si looga fogaado dagaal hor leh, waa in la xoojiyo wada-hadalka, lagana fogaado xasaradaha siyaasadeed iyo faragelinta dibadda. Haddii dhinacyadu isku dayaan inay xal nabadeed raadiyaan, waxay suurtagal noqon kartaa in laga hortago burbur hor leh.

Laakiin haddii wax laga qaban waayo xasaradda hadda taagan, Itoobiya waxay markale wajahaysaa khatar dagaal oo ragaadin kara xasilloonida gobolka oo dhan. Waqtigu waa mid xaddidan, go’aanka se waa mid ay tahay inay qaataan madaxda gobolka iyo dalalka gobolka oo dhan.

Comments

Maant iyo Soomaaliya

Madaxweynaha Soomaliya Xasan Sheekh oo Magacaabay Lataliyaha Arrimaha Shidaalka iyo Ergayga Gaarka ah ee Ganacsiga.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud , ayaa u magacaabay Mudane Khadar Cabdiraxmaan Maxamed in uu noqdo Ergeyga Gaarka ah ee Arrimaha Ganacsiga iyo Maalgashiga Caalamiga ah iyo Mudane Axmed Cali Yuusuf oo ah La-taliyaha Madaxweynaha ee Arrimaha Shidaalka iyo Gaaska. Madaxweynaha oo labadan nin ku soo xushay aqoontooda iyo xirfaddooda shaqo, ayaa kula dardaarmay inay si wanaagsan uga qayb qaataan istiraatijiyadda dawladda ee ku aaddan isku filnaansho Soomaaliyeed, si looga gudbo caqabadaha sida faqriga iyo abaaraha, kuwaas oo si weyn u wiiqay qaranka. President @HassanSMohamud has on Wednesday appointed Ahmed Ali as President’s adviser for Gas and Oil resources. Also the President has appointed Khadar Abdirahman as Special Envoy for Trade and Investment. #Somalia pic.twitter.com/Rq7FX40UdA — SNTV News (@sntvnews1) August 31, 2022 Arbacadii, Ogosto 31, 2022, markii lagu daabacay faafinta rasmiga ah ee dowladda, waxa dhaqan galay wareegtad...

Madaxweynaha Soomaaliya ayaa la kulmay madaxda iyo saraakiisha ciidamada Galmudug.

Xasan Sheekh Maxamuud, Madaxweynaha DowladdaFederalka Somaliya , ayaa xalay ku hoyday Magaalada Dhuusamareeb ee Xarunta Maamulka Galmudug, xilli uu shalay socdaal ku marayay deegaano ka tirsan Gobolada Hiiraan, Galgaduud iyo Mudug. Si loo dardar geliyo ololaha ka dhanka ah Al-Shabaab ayaa Madaxweyne Xasan Sheekh waxa uu kulamo la qaatay Madaxweynaha Maamulka Galmudug Axmed Cabdi Kaariye Qoorqoor iyo ku xigeenkiisa iyo Saraakiisha Ciidamada Xoogga dalka iyo kuwa maamulka Galmudug. Shalay ayuu Madaxweynaha Soomaaliya khudbad ka jeediyay fagaarayaal ku yaalla Maxaas, Baxdo, iyo Wisil oo ka kala tirsan Hiiraan , Galgaduud iyo Mudug. Khudbadiisa ayuu ku sheegay in dowladda Federaalka Soomaaliya ay diyaarisay qorshe adeegyada dowladda lagu gaarsiinayo degmooyinka ay dadka uga dulqaadeen kooxda Al-Shabaab . Waxa uu sheegay in qorshahaan laga fulin doono Hiiraan, Galgaduud, iyo Mudug. I visited Mahaas district in #HirShabelle today to thank the brave #SNA soldiers & local communiti...

Advance but No Deal: Talks between Ethiopia and Somalia in Turkey

Significantly for East African diplomacy, the second round of Turkish-mediated negotiations between Somalia and Ethiopia concluded in Ankara on August 13, 2024, without a definitive deal. Officials from both nations and Turkey claim that despite this, the conversations made clear development. The focus of the debates is on a controversial port agreement Ethiopia signed in January 2024 with the self-declared sovereign nation of Somalandon. Relations between Ethiopia and Somaliland have been seriously strained by the deal wherein Ethiopia leases 20 kilometers of Somaliland's coastline in exchange for acceptance of Somaliland's independence. Viewing Somaliland as a part of its sovereign territory, Mogadishu denounced the agreement as unconstitutional, ejecting the Ethiopian ambassador and threatening to pull Ethiopian forces supporting Somalia out of the front lines against Islamist militants. Unlike past diplomatic interactions, the Ankara negotiations were conducted indirectly v...

Madaxweynaha ayaa warqadaha aqoonsiga ka guddoomay Safiirka Finland u soo magacawday Soomaaliya.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa warqadaha aqoonsiga danjiranimo kaga guddoomay Safiirka cusub ee Jamhuuriyadda Finland u soo magacawday Soomaaliya Mudane Pirka Tapiola, kaddib munaasabad ka dhacday xarunta Madaxtooyada Qaranka.  Mudane Tapiola, Safiirka Finland ayaa u gudbiyay salaan uu ka siday Madaxweynaha Jamhuuriyadda Finland Mudane Sauli Niinisto, wuxuuna uga mahadceliyey dowladda iyo shacabka Soomaaliyeed sida wanaagsan ee ay u soo dhaweeyeen. Madaxweyne Farmaajo iyo Danjire Tapiola ayaa ka wada hadlay sidii loo xoojin lahaa xiriirka diblomaasiyadeed ee Soomaaliya iyo Finland, kaasoo ku dhisan iskaashi iyo wada-qabsi.  Danjire Tapiola ayaa ku ammaanay Dowladda Federaalka Soomaaliya horumarka ballaaran ee ay ku tallaabsatay, wuxuuna Madaxweynaha uga warbixiyay dadaallada uu ugu jiro sii xoojinta xiriirka diblomaasiyadeed ee labada dal. Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa Safiirka cusub uga...

Privacy Policy